تنها شنیدن و گفتن نام های بزرگ، کافی نیست، آنچه سازنده است تعمق در زندگی علمی و همت ایشان است. آفت این روزهای بسیاری از ما دانشجویان، پا نهادن به میدان رقابتی است که در عمل آورده ای برای رشته و سرزمینمان ندارد، و گاه به تولید مقالات و پژوهش هایی منجر می شود که نمی توانند راه خود را به خارج از قفسه های کتابخانه ها باز کنند. گرچه عوامل بسیاری در این گونه موارد نقش دارند، اما جهان را که نتوانیم تغییر دهیم، خودمان را که می توانیم اصلاح کنیم! بزرگانی در رشته ما فعالیت می کنند که علیرغم کمبودها، پیش رفتند و آینده ای را که امروز باشد، برای اهالی رشته رقم زدند. استفاده از تجارب ایشان، طی مسیر را برای ما به مراتب راحت تر و حضورمان را برای رشته مفیدتر خواهد کرد.
استاد مهراد، چهرۀ نام آور رشته ما که فعالیت های ارزشمند و بی وقفه ایشان، همواره مایه سربلندی اهالی کتابداری و دانش شناسی بوده و هست و به ما می آموزد که: به عمل کار برآید...نگاهی به زندگینامه علمی ایشان گواهی بر این مدعاست، شرح مختصری از فعالیت ها، افتخارات و خدمات ایشان می تواند مسیری روشن را در برابر ما بگشاید و یکی از منابعی باشد برای نقدِ ما دانشجویان از خودمان!
دکتر جعفر مهراد در سال 1325 هجری شمسی در تبریز متولد شد. او در سال 1344 در دانشگاه تبریز پذیرفته شد و در سال 1348 با اخذ دانشنامه کارشناسی در رشته جغرافیا فارغ التحصیل شد. دکتر مهراد در سال های 1351 – 1353 تحصیلات خود را در رشته علوم کتابداری و اطلاع رسانی در مقطع کارشناسی ارشد در دانشگاه تهران سپری کرد. وی در طی این سال ها اولین مقاله خود را با عنوان "کتاب درمانی" در نامه انجمن کتابداران ایران منتشر کرد و همراه با هیئت مدیره انجمن کتابداران ایران و چند تن دیگر از نامداران کتابداری و اطلاع رسانی در کلاس های درس و دوره های کوتاه مدت برای تربیت کتابدار در شهرهای تبریز، شیراز، اصفهان و تهران شرکت کرد و به تدریس پرداخت. در همین اوان کتابخانه وزارت رفاه اجتماعی را نیز تأسیس کرد.
استاد مهراد در سال 1355 با استفاده از بورس دانشگاه شیراز جهت ادامه تحصیل در دوره دکتری کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه Case Western Reserve University در شهر کلیولند ایالت اوهایو راهی ایالات متحده شد. پایان نامه دکتری مهراد در حوزه سیستم ها و برنامه ریزی برای توسعه کتابخانه های عمومی ایران تحقیق باارزش و بسیار مورد استفاده است. او در آبان ماه 1358 به ایران بازگشت و در نخستین گام بخش علوم کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه شیراز را با دانشجویانی در دوره کارشناسی ارشد بنیانگذاری کرد.
پس از وقوع انقلاب فرهنگی، در ستاد انقلاب فرهنگی برنامه ریزی رشته های مختلف آغاز شد. مهراد، در این زمان از اعضای فعال برنامه ریزی رشته کتابداری و اطلاع رسانی بود. به کوشش او و با همکاری چند تن از استادان سایر دانشگاه ها به تدریج برنامه های درسی دوره های کاردانی و کارشناسی تدوین و تصویب شد. مهراد، بعد از بازگشایی دانشگاهها به تأسیس دوره های یاد شده در گروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه شیراز اهتمام ورزید. برنامه درسی کارشناسی ارشد را به تنهایی در 4 گرایش آماده کرد. این برنامه اکنون نیز با اندک تغییراتی در بعضی از واحدهای درسی در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی کشور تدریس می شود.
او در سال 1363 در تفکیک دانشکده ادبیات و علوم حضور جدی داشت و بدین ترتیب دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شیراز را پایه گذاری کرد. در این زمان که مصادف با جنگ تحمیلی بود با اشتیاق و با ایثار علیرغم کمبودهای ناشی از جنگ تحمیلی رشته های جدید و دوره های تحصیلات تکمیلی را یکی بعد از دیگری در دانشکده ادبیات و علوم انسانی تازه تأسیس راه اندازی نمود. در سال 1365 کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه شیراز را پی ریزی کرد. دکتر مهراد در سال 1368 با استفاده از فرصت مطالعاتی راهی آمریکا شد و در دانشگاه UCLA پروژه تحقیقاتی خود را درباره پایگاه های اطلاعاتی کتابشناختی ادامه داد. دکتر جعفر مهراد پس از بازگشت به ایران به دعوت دکتر مصطفی معین وزیر وقت "فرهنگ و آموزش عالی " طرح تأسیس مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری را ارائه داد. طرح ارائه شده پس از مطالعه و تصویب و امضای تفاهم نامه بین وزارت فرهنگ و آموزش عالی جمهوری اسلامی ایران و فرهنگستان علوم جهان سوم منجر به تأسیس مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری در سال 1370 هجری شمسی در شیراز مرکز استان فارس شد.
وی با تأسیس گروه آموزشی کتابداری و اطلاع رسانی در دانشگاه شیراز به تدریس درس های مختلف کتابداری و اطلاع رسانی پرداخت و در طول سال های اولیه آموزش و پژوهش را در این گروه فعال کرد و دوره دکتری کتابداری و اطلاع رسانی را با همکاری دانشگاه فردوسی مشهد برای نخستین بار در سال 1372 در دانشگاه شیراز راه اندازی کرد.
دکتر جعفر مهراد با انجام تحقیقات در حوزه تحلیل استنادی و به پیشنهاد خانم رؤیا مقصودی دانشجوی سابق خود و عضو هیئت علمی مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری در سال 1381 پایگاه گزارش های استنادی نشریات فارسی را برای سنجش و اندازه گیری کیفیت نشریات فارسی و تعیین ضریب تأثیر این نشریات در مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری راه اندازی کرد. این طرح در سال 1385 در سومین نشست وزرای آموزش عالی و تحقیقات علمی کشورهای اسلامی برای کل جهان اسلام در کویت مطرح شود. پس از دریافت تأییدیه ضمنی از وزراء ، این پروژه با همفکری آیسیسکو در سال 1387 در باکو ، پایتخت جمهوری آذربایجان به تصویب وزرای آموزش عالی و تحقیقات علمی کشورهای اسلامی رسید و بدین ترتیب با انتصاب او در همان سال به سرپرستی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) ایران به مرجعیت علمی کشورهای اسلامی انتخاب شد.
استاد مهراد به خاطر علاقه به علم و فناوری در سال 1382 به دعوت دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی گروه ارزیابی علم و فناوری را در شورای عالی انقلاب فرهنگی تأسیس کرد.
وی علی رغم اشتغالات فراوان در آموزش و پژوهش و ریاست بر مؤسسات پژوهشی در سال 1382 نشریه علمی پژوهشی International Journal of Information Science and Management را در مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری تأسیس کرد. او از همان سال صاحب امتیاز این نشریه و عضو گروه تحریریه چند مجله دیگر، از اعضای بنیانگذار "انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران" و " انجمن ایرانی مطالعات جامعه اطلاعاتی " است. مهراد در سال 1389 نیز به عنوان عضو هیأت مدیره انجمن اخلاق در علم و فناوری انتخاب شد. سال ها است که دکتر مهراد عضو کمیسیون نشریات معتبر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است.
دکتر مهراد بیشتر از گذشته به کار و تلاش ادامه می دهد. او در سال 1386 با حکم معاون آموزشی وزیر کمیته برنامه ریزی کتابداری و اطلاع رسانی را در شورای گسترش آموزش عالی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری راه اندازی کرد. دوره اول که از مهرماه سال 1386 تا شهریور ماه 1389 ادامه داشت برنامه ریزی کارشناسی کتابداری و اطلاع رسانی، کارشناسی ارشد دانشنامه نگاری، کارشناسی ارشد علم سنجی، کارشناسی ارشد مدیریت آرشیوی و کارشناسی ارشد مدیریت و سازماندهی نسخه های خطی را با همکاری جمعی از اندیشمندان این رشته تدوین و به تصویب رساند.
دکتر مهراد از کمبودها ننالیده و دست روی دست نگذاشته است. حاصل این خصلت علمی خلق آفرینش های فکری به صورت تألیف (21 مورد) و ترجمه کتاب (10 مورد)، راهنمایی پایان نامه (36 مورد) و نشر مقالات علمی (53 مورد) در مجلات معتبر است. دانش آموختگان بسیاری رساله کارشناسی ارشد و دکتری خود را با مهراد نوشته اند.
دکتر مهراد جوایز و تقدیرنامه های متعددی دریافت کرده است. تقدیر از او به عنوان پژوهشگر نمونه دانشگاه شیراز در سال 1381، دریافت تقدیرنامه به عنوان یکی از مفاخر استان فارس در سال 1382 ، دریافت لوح قدردانی از وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در سال 1386 (لوح های متعدد)، و انتخاب وی به عنوان مدیر پژوهشی برگزیده در دهمین جشنواره پژوهش و فناوری کشور در سال 1388، و تقدیر به خاطر مجموع خدمات علمی وی در سال 1387 در دومین جشنواره بین المللی فارابی و انتخاب شدن او در سال 1389 به عنوان چهره ماندگار علمی نمونه هایی از افتخارات بسیار ارزشمند این استاد دانشگاه شیراز است.
منبع: http://www.isc.gov.ir/dean/dean.htm که حاوی شرح مبسوط تری از فعالیت های این استاد گرانقدر است.
