کتابدارانه

مروری بر آموزه ها، ناشناخته ها، پدیده ها و شخصیت شناسی چهره های برجسته علم اطلاعات و دانش شناسی

کتابدارانه

مروری بر آموزه ها، ناشناخته ها، پدیده ها و شخصیت شناسی چهره های برجسته علم اطلاعات و دانش شناسی

سلام بر شما که هنوز با بوی خوش کاغذ زندگی میکنید ...
سلام بر شما که هنوز برای ادامه خوندن، تای بالایی کاغذ کتاب رو باز می کنید ...
سلام بر شما که کتاب براتون هنوز همون یار دبستانیه...
... و سلام بر کسی که گفت: " کتابداری اقیانوسی است، به عمق یک وجب " و خیلی ها در این یک وجب غرق و خیلی ها به سلامت به ساحل دانایی و توانایی رسیدن ...

این وبلاگ مجالی است تا چند خطی میهمان نگاهتان باشم و مطالب کتابدارانه را با شما اهل کتاب، پیشکسوتان، اساتید و دانشجویان دانش شناسی به اشتراک بگذارم و از تجربیات و نظرات شما بهرمند گردم.

۴۰ مطلب با موضوع «کتابدارانه» ثبت شده است

سلام

قسمت آخر از مطالب مربوط به فرصت مطالعاتی که سعی شده تا حد امکان با جزئیات کامل باشه رو خدمتتون تقدیم می کنم، انشاالله که برای دوستان راهگشا باشه

بعد از انجام مقدمات مربوط به انتخاب دانشگاه مقصد و گرفتن پذیرش از استاد راهنمای خارجی نوبت پوشیدن کفش آهنی می‌رسه smiley

برای انجام فرایندها و مکاتبات اداری مربوط به فرصت اول از همه به خدا توکل کنید و نتیجه کار رو به خواست او بسپارید و بعد با حوصله و شکیبایی مراحل زیر رو انشاالله تا رسیدن به نتیجه پیگیری کنید.

نکته: مراحلی که اینجا گفته میشه جهت استفاده از کمک هزینه دانشگاه (تهران) هست و ممکنه در جزئیات تفاوت‌هایی با فرایندهای مربوط به کمک هزینه وزارت علوم داشته باشه. با در نظر داشتن این مقدمه نکاتی که بیان میشه رو در نظر داشته باشید:

- مهمترین مسئله برای عملی شدن قصد شما برای رفتن به فرصت مطالعاتی تامین منابع مالی مورد نیاز در طول این دوره است. که بسته به کشور و مدت اقامت و تعداد (متاهل یا مجرد بودن) و البته نوسانات نرخ ارز در هر صورت میزان قابل توجهی خواهد بود.

- استفاده از کمک هزینه وزارت علوم رو در اولویت قرار بدین چون مبلغ تخصیص داده شده در قیاس با دانشگاه به میزان قابل توجهی بیشتر و از همه مهمتر در قالب ارز به شما داده خواهد شد اگرچه دوندگی های اون کمی بیشتر هست.

-  با توجه به افزایش نرخ ارز و نوسانات اون در چند سال اخیر، رویه سختگیرانه تری برای استفاده از کمک هزینه وزارت علوم اتخاذ شده خصوصا در مورد دانشگاه‌های بزرگ مثل دانشگاه تهران. سهمیه هایی برای هر دانشگاه تخصیص داده شده که حالت رقابتی بوجود آورده. برای بالا بردن شانستون در استفاده از این سهمیه ها، بهتره بعد از طی مراحلی که در مطلب شماره 4 ذکر کردم، هرچه زودتر برای تشکیل پرونده اقدام کنید، چراکه اغلب رشته‌های فنی مهندسی و...سریعا سهمیه ها رو پر می کنن و حتی در دانشکده های مرتبط با رشته‌های علوم انسانی هم دانشجویان مدیریت و...در این زمینه خیلی فعال هستن. البته در شهرهای غیر از تهران شانس شما بالاتر هست.

- منتظر اطلاع‌رسانی نباشید، خودتان مرتب از کارمندان (عزیزان بخش تحصیلات تکمیلی و سازمان امور دانشجویان) مربوطه در این مورد جویا شوید. گاهی باید برای پیدا کردن پاسخ یک سوال رنج سفر تا تهران و پرسش حضوری از سازمان امور دانشجویان رو بر خودتون هموار کنید (چرا که کارمندان بخش فرصت مطالعاتی مراجعه کنندگان متعدد دارن و خیلی اوقات امکان پاسخگویی تلفنی رو ندارن) یا اینکه اگر دوستی رو در تهران دارید از ایشون خواهش کنید، اینکه از کارمندان مطلع در دانشگاهتون سوال کنید.

- با فرض اینکه مثل بنده موفق به استفاده از سهمیه وزارت علوم نشدید و خواستید از امکانات دانشگاه (دانشگاه تهران) استفاده کنید، و با فرض اینکه (گواهی آزمون جامع، پروپوزال تصویب شده و مدرک زبان رو که قبلا در موردشون توضیح دادم در دست دارید )مراحل زیر رو پیگیری کنید:

الف- بعد از پرسش از تحصیلات تکمیلی و در صورت لزوم معاونت بین الملل دانشگاه و اطمینان از امکان حمایت مالی برای کشور مد نظرتون شروع به انجام مراحل اداری کنید (در این مورد معاونت بین الملل مدارکی رو از شما می خوان و بخوبی شما رو راهنمایی می کنند)

درخواست خودتون رو مبنی بر رفتن به فرصت مطالعاتی با ذکر نام و مشخصات دانشجویی و...به مدیر گروه تقدیم کنید، بعد از تایید گروه درخواست رو برای تحصیلات تکمیلی ببرید. احتمالا مرحله بعدی ارائه درخواست به معاونت بین الملل دانشکده و گرفتن تایید از مسئول مربوطه خواهد بود

ب- تایید و مکاتبات حاصل از مرحله قبل رو به انضمام مدرک آزمون جامع، گواهی تصویب پروپوزال و احتمالا یک نسخه از اون، به همراه دعوتنامه و یکی دو تا فرم که به شما برای تشکیل پرونده می دن رو باید به بخش بین الملل دانشگاه تحویل بدین

پ- مرحله بعدی سپردن تعهد شما و دو ضامن یا ارائه سند ملکی (استفاده از کمک دو ضامن معتبر گزینه راحت تری هست) مبنی بر بازگشت شما به کشور بعد از انجام فرصت هست که فرم مربوطه باید از واحد حقوقی معاونت بین الملل دریافت و با رعایت تمام بندها (طبق راهنمایی کارشناس حقوقی محترم) باید در دفترخانه تنظیم بشه

ت- در این مرحله شما نیاز به نامه حمایت مالی دانشگاه دارید که با ارائه مدارک بالا به شما داده خواهد شد. این نامه از مدارک مهمی هست که دانشگاه و کشور مقصد برای دادن ویزا از شما می‌خواد (و مبلغ اون بستگی به هزینه های کشور مقصد داره که خود دانشگاه مقصد به شما اعلام می کنه) و اگر متاهل باشید مبلغ ذکر شده در نامه حمایت دانشگاه قطعا برای شما بسنده نمی کنه پس...

...باید مبلغ باقی مانده رو از یک بانک داخلی نامه‌ای و تحت عنوان "تمکن مالی" درخواست کنید. به این صورت که مبلغ باقی مانده رو در یک حساب واریز می کنید و بانک گواهی مربوطه رو به شما به زبان انگلیسی ارائه خواهد کرد (معمولا جزئیات این مرحله رو کارمند بانک براتون توضیح میده) . نکته: سعی کنید حسابتون جدید نباشه (گردش مالی داشته باشه) و اینکه پول رو حداقل چند روز قبل از اخذ نامه در حساب بگذارید و تا چند روز بعد نگه دارید.

ث- برای گرفتن پذیرش از دانشگاه مقصد نیاز دارید تا ریزنمرات و  مدرک کارشناسی ارشد و گاهی کارشناسی‌تون رو آزاد و ترجمه کنید (البته اگر تا الان آزاد نشده).  این مورد رو میشه با پرداخت هزینه (بستگی به دانشگاه، مقطع و...) و یا گرفتن نامه از سازمان امور دانشجویان و بعد از سپردن وثیقه (تعهد دو ضامن کارمند) انجام داد

ج- بعد از آزادسازی مدرک اونها را به یک دارالترجمه معتبر و رسمی زیر نظر دادگستری ببرید و به همراه مدارک شناسایی خود (و خانواده برای دوستان متاهل) تحویل بدید. ترجمه ها باید هم دارای مهر دادگستری و هم وزارت خارجه باشن. معمولا مدارکی که نیاز به ترجمه دارن همین هست اما تا حدی بستگی به دانشگاه مقصد داره پس در این مورد از منشی دانشکده مقصد (که استاد راهنما به شما معرفی می کنن) استعلام کنید تا هزینه اضافه به شما تحمیل نشه)

چ- برای اخذ یا تمدید پاسپورت اقدام کنید

ح- حالا با در اختیار داشتن نامه تمکن مالی و حمایت مالی دانشگاه، پاسپورت، ترجمه مدارک تحصیلی و شناسایی جهت ارسال اونها به منشی دانشکده مقصد یا واحد بین الملل دانشگاه مقصد (که در مکاتبات با استادتون به شما وصل میشن) اقدام کنید

خ- طبق اطلاع دانشگاه مقصد برای اخذ ویزا و مراجعه به سفارت اقدام کنید (که در مورد هلند و در بازه زمانی که من اقدام کردم، حدود یکماه تا چهل روز طول کشید

د- بعد از اخذ ویزا، یکسری مدارک رو برای مسئول مربوطه در معاونت بین الملل ارائه کنید (ویزا، بلیط، پاسپورت و...)، بعد از تایید مدارک و سرانجام دریافت چک...خرید ارز(با رعایت این اصول که: اولا بستگی به کشور مقصد بیش از حد معینی امکان حمل ارز وجود ندارد معمولا 10 هزار یورو، دوما حمل این مقدار ارز ریسک بالایی دارد، سوما با توجه به شرایط کشورمون انتقال ارز از ایران به سایر کشورها بسیار سخت و پرهزینه خواهد بود) در این مورد حتما از مشورت دانشجویان حاضر در کشور مقصد استفاده کنید

ذ- بعد از این همه مراحل و تکاپو...لذت یک سفر علمی رو تجربه کنید

در پناه حق باشید

  • هدی هماوندی

سلام

در این بخش از مطالب مرتبط با مراحل رفتن به فرصت مطالعاتی دوره دکتری به یک بخش مهم و اساسی می پردازم که اساسی ترین چالش خیلی از دوستان هست. سعی می‌کنم مطالب رو بصورت موارد و نکات جداگانه مطرح کنم تا باعث سردرگمی نشه:

- این مرحله رو باید از همون ابتدای تصمیمتون برای رفتن به فرصت کاملا و بصورت پررنگ مد نظر داشته باشید. چه بسا که این مرحله در انتخاب موضوع و نوشتن پروپوزال هم تاثیر بسزایی داشته باشه.

- ببینید در چه مرحله ای هستید:

الف- اگر به موضوع خاصی علاقمند هستید و ظرفیت های پژوهشی اون رو سنجیدید و استاد راهنما و...رو هم در گروهتون مشخص کردین پس باید با اطلاعاتی که طبعا حاصل مرور ادبیات و احاطه و علاقه شما به موضوع هست دست به کار شوید...به بیان دیگه صاحبنظران حوزه مورد علاقتون رو در دانشگاه‌ها و کشورهای مختلف شناسایی کنید (از طریق مقالاتشون، منابع عمده پژوهشی که طبعا با یک مرور پیشینه های پژوهشی دستتون میاد، شبکه های اجتماعی مثل لینکدین، ریسرچ گیت و...و مشورت با اساتیدتون در داخل کشور)

ب- شما موضوع بخصوصی رو بصورت متمرکز در نظر ندارین که در اینصورت به سایت دانشگاه‌های خارج از کشور سربزنید (ترجیحا کشورهایی که می دونید در رشته شما قطب علمی محسوب میشن و شما امکان و علاقمندی گذروندن فرصت در اونجا رو دارین)، گروه‌های مربوط به رشتتون رو چک کنید و پروفایل اساتید رو  ( مقالات، پروژه های پژوهشی اساتید و حوزه های علاقمندی شون)با دقت بررسی کنید. اگر موضوعی توجه و علاقه شما رو جلب کرد، مفروض براینکه توانایی علمی و سوابق مرتبط رو برای انجام اون دارید با استاد مربوطه از طریق ایمیل ارتباط بگیرید و امکان اینکه شما رو بعنوان محقق دعوت کنند سوال کنید و بعد از اطمینان نسبی، نسبت به تهیه پروپوزال در موضوع گفته شده اقدام کنید.

(البته این مورد برای دوستانی که در ابتدای راه به فکر فرصت رفتن هستند و وقت کافی هم دارند گزینه مناسبی هست و البته کمی هم ریسک داره، ممکنه پروپوزال رو بر مبنایی که گفتم تهیه کنید اما در نهایت از یکی از طرف دانشگاه های مبدا و مقصد کارتون انجام نشه به دلایل اداری، و...پس بهتره در این مورد هم موضوعی رو انتخاب کنید که در هر صورت علاقمند به اون هستید. در واقع انرژی و علاقتون رو فدای فرصت مطالعاتی نکنید!)

- در مورد انتخاب کشور از بین چند گزینه‌ای که بر اساس موارد بالا احتمالا به اونها می رسید، موارد زیر رو در نظر داشته باشید:

الف- اینکه وزارتخانه یا دانشگاه شما اون کشورها رو پوشش میده (به لحاظ مالی، اداری و...) برای بعضی کشورها مثل انگلیس و کانادا محدودیت‌هایی لحاظ میشه (مثلا برای کانادا نیاز دارید که خودتون هم از دانشگاه مقصد فاند دریافت کنید در بعضی موارد). در این مورد با مراجعه، تماس یا مطالعه بخشنامه‌های مربوطه می تونید اطمینان حاصل کنید.

ب- آب و هوا، زبان، شرایط رفت و آمد (پروازهای مستقیم، غیر مستقیم، هزینه پروازها)، شرایط و سختی گرفتن ویزا (برای افراد مجرد یا متاهل)، هزینه‌های اقامت و راحتی پیدا کردن محل اقامت، هزینه های زندگی و خورد و خوراک، مالیات و... رو درنظر بگیرید (این مورد در هر کشور متفاوت هست و بسته به اون ببینید آیا کمک هزینه وزارتخانه یا دانشگاه برای شما کافی خواهد بود یا نه!/ دوستان متاهل و بخصوص دارای فرزند باید در نظر داشته باشند که احتمال زیاد باید مبلغی رو خودشون هم پرداخت کنند تا کفاف این چند ماه رو بده)

پ- رتبه دانشگاه مقصد باید طوری باشد که ارزش این حجم از دوندگی و هزینه رو داشته باشه. صرف رفتن به یک دانشگاه خارجی خیلی وقتا ارزشش رو نداره چون باید به لحاظ علمی برای شما آورده داشته باشد (ضمن اینکه کمک هزینه دانشگاه یا وزارتخانه به دانشگاه هایی که رتبه خیلی پایین دارند تعلق نمیگیره که این مورد رو هم چون سلیقه ای هست باید از مسئول مربوطه سوال کنید)

- در مورد انتخاب استاد راهنمای خارج دقت کنید که وقت کافی برای شما داشته باشن که از همون نظم و سرعت پاسخ دادن در مکاتبات اولیه مشخص میشه. اغلب اساتید واجد این شرط هستند. به لحاظ خصوصیات اخلاقی هم درنظر بگیرید که شما شش ماه یا بیشتر باید با استاد مربوطه کار کنید و البته قدرت تطبیق شما با افراد و مهارت‌های ارتباطی شما هم تاثیر زیادی داره.

- در مورد دپارتمان، بهتره که در گروه مربوطه غیر از استاد راهنمای اصلی‌تون افرادی رو شناسایی کنید که بتونید از تجارب علمی شون برای پیشبرد بهتر کارتون بهره بگیرید حداقل در حد یکی دو جلسه کوتاه مشاوره ای یا مثلا مصاحبه علمی یا تکمیل پرسشنامه و...سعی کنید تعاملات علمی‌تون رو در حد ممکن گسترش بدین. تجربه ثابت کرده از دل این دیدارها و تعاملات نتایج و همکاری‌های پژوهشی خیلی خوبی شکل میگیره. البته همواره مشورت و نظرات استاد راهنمای اصلی رو با توجه به شناختی که از افراد دپارتمان داره مد نظر قرار بدین.

- مشورت با دانشجوهای ایرانی یا غیر ایرانی دپارتمان مقصد. در سایت دانشکده و گروه می تونید پروفایل دانشجویان دکتری رو چک کنید که خیلی جاها بچه‌های ایرانی هم کم نیستن و با ایمیل و...ازشون مشورت بگیرید (در مورد شرایط زندگی، اساتید و...)

- در نهایت شما لیستی از دانشگاه‌ها و اساتید مورد نظرتون خواهید داشت که می‌تونید براساس اون اقدام کنید و در محله نهایی و بعد از مکاتبات با اساتید راهنمای احتمالی و رسیدن به چند گزینه محدود...

- ...خودتون رو برای ملاقات از طریق اسکایپ با استاد راهنماتون آماده کنید. این دیدار می‌تونه نقش مهمی در تصمیم گیری استاد مربوطه برای پذیرش یا عدم پذیرش شما داشته باشه (مهارت زبانی شما، احاطه موضوعی و هدفمند بودن شما برای انتخاب دانشگاه مقصد از فاکتورهای مهم هستن)

امیدوارم مطالب ذکر شده در مورد انتخاب کشور- گروه/استاد مقصد براتون راهگشا باشه.

ادامه دارد...

 

 

  • هدی هماوندی

سلام به دوستان عزیز،

بد نیست لابلای مطالب خیلی خیلی جدی! smileyکمی هم از دلمان بگوییم.

ساعت حدود 10-11 شب است، کانال‌های تلویزیون را بی هدف یکی پس از دیگری جابجا می‌کنم، شاید اینطوری می‌خواهم خستگی‌های روزمره‌ام را لابلای برنامه‌های تلویزیون جا بگذارم. برنامه‌ای توجهم را جلب می‌کند. گفتگوی فوتبالی شبکه سه!

با اشتیاقی که به شنیدن اخبار دربی (شهرآورد خودمان) دارم متوجه گفتگو و مصاحبه می‌شوم. خبری از مجری همیشگی که سال‌ها به او عادت داشتیم نیست. توی همین فکرم که بازیکن یکی از تیم‌های مطرح فوتبال ضمن معرفی خودش در پاسخ به سوال مجری در مورد رشته تحصیلی‌اش میگوید:" ...در حال تحصیل در رشته کتابداری و (با کمی مکث و دستپاچگی) نمی دانم یک دنباله‌ای هم دارد"

 حتما واژه مورد نظر "اطلاع‌رسانی” بوده!

واکنش مجری جالب‌تر از پاسخ دست و پا شکسته فوتبالیست است، با حالتی خاص ( حالتی که توصیف آن در قالب واژه‌ها دشوار است و بسیاری از ما موقع معرفی رشته‌مان با آن روبرو می شویم) می‌پرسد: "چرا کتابداری؟! البته رشته خوبی است" و ادامه می‌دهد: "کتاب زیاد می‌خوانید؟" و در پاسخ با جواب "خیر" روبرو می‌شود...

شنیدن ادامه گفتگو کمی برایم سخت می‌شود، و این "چرای" بزرگ بدون پاسخ که سال‌ها ته توی ذهن من و خیلی از هم‌رشته‌ای هایم بوده باز پررنگ می‌شود. خیلی نمی‌گذرد (شاید به اندازه نوشیدن یک چای) که سراغ کامپیوتر و کارهایم می‌روم... و باز مثل خیلی از هم‌رشته‌ای هایم با امید رو به جلو پیش می‌روم...

  • هدی هماوندی

هوالحق

سعادت شاگردی ایشان را نداشتم، اما اغلب جایی که مراسم و یا برنامه‌های مرتبط با رشته، جلسات انجمن، مصاحبه دکتری و از این قبیل  بود حضور پر انرژی‌شان را شاهد بودم… به‌جز بهره‌مندی از پژوهش‌ها، کتب و مقاله‌های ایشان آنچه همواره برایم جالب هست همین حضور پر نشاط فارغ از سن و سال  یا بُعد مسافت و شرکت در جمع‌های دانشجویی است. عشق به حرفه و رشته در رفتار ایشان موج می‌زند، این علاقمندی و پیوستگی با رشته و حرفه کتابداری زمینه فعالیت‌هایی از قبیل تاسیس گروه بحث کتابداری، تالیفات و آثار متعدد در حوزه کتابداری، نیک‌نامی این استاد در مرزهای فراتر از رشته و همچنین سمت‌های اجرایی‌شان را فراهم آورده است.

 

توجه شما را به نقل خاطرات چند تن از اساتید و دانشجویان رشته علم اطلاعات و دانش‌شناسی در مورد ایشان جلب می‌کنیم:

http://stnote.ir/?p=1399


  • هدی هماوندی

هوالحق


از ایشان بسیار شنیدم...و غبطه خوردم که افتخار شاگردی این مرد بزرگ را نداشتم، بر آن شدیم تا خاطراتی از ایشان را گردآوری و در سالروز تولدشان در وبسایت یادداشت های دانشجویی منتشر کنیم. آنچه در ذهنم از استاد حری نقش بست مردی خوش اخلاق، منظم، با جدیت در امر آموزش و صاحبنظر در رشته است. در ادامه خاطرات شنیدنی اساتید رشته را که زمانی از دانشجویان ایشان بودند می خوانیم...

http://stnote.ir/?p=1026

باشد که قدر بزرگان را تا هستند بدانیم...



  • هدی هماوندی

هوالحق


دکتر  هویدا که در دوره کارشناسی ارشد و در دانشگاه قم افتخار شاگردیشان را داشتم استادی پرانرژی و دلسوز هستند و کلاسشون یکی از خاطره انگیزترین مقاطع تحصیلی رو برام رقم زد!

خاطراتی شیرین از این استاد عزیز رو با دنبال کردن پیوند زیر مرور کنید: 


http://stnote.ir/?p=1007

  • هدی هماوندی


هوالحق


بدون شک شنیدن نام نوش آفرین انصاری خاطره بانویی را در ذهن اهالی کتاب تداعی می‌کند که مهر، سخت کوشی و تواضع را معنا می‌بخشد...

یادی از این بزرگ بانوی کتابداری با ذکر خاطراتی از ایشان در مجله یادداشت‌های دانشجویی در پیوند زیر:

http://stnote.ir/?p=971

  • هدی هماوندی

از نظر کتابداران طرح‌های رده‌بندی برای سالیان طولانی جزء جدایی ناپذیری از آموزش و بخش مهمی از حرفه به شمار می‌روند. از رده‌بندی‌های پایه مانند آنچه فارابی و ارسطو و ابن سینا از تقسیم علوم ارائه دادند تا طرح‌های رده‌بندی جدیدتر که  در کتابخانه‌ها بکار می‌روند مانند کنگره، دیوئی، نظام رده بندی پزشکی و...

اما به نظر می‌رسد امروزه با تنوعی که در نحوه و محمل‌های ارائه و نشر اطلاعات ایجاد شده، به نظمی نوین برای ساماندهی به منابع اطلاعاتی نیاز است، خصوصا در فضاهای غیر فیزیکی و مبتنی بر رایانه و سایر محمل‌های الکترونیکی! مخاطب امروزی بدنبال طبقه‌بندی خشکی از موضوعات موجود در یک پایگاه اطلاعاتی، کتابخانه دیجیتال و حتی یک کتابخانه محلی معمولی نیست. رفتار مخاطبان در محیط مجازی تغییر و سلیقه وی به سمت و سویی سوق داده شده که در کمترین زمان قادر به بازیابی مرتبط ترین اطلاعات فارغ از موانع زبانی، مکانی و زمانی و قالب‌های خشک باشد. برای تبادر به ذهن می‌توان طرح رده‌بندی رانگاناتان را مثال زد که چهارچوبی منعطف برای توصیف و به تبع آن بازیابی اطلاعات فراهم می‌کند. اگرچه طرح یاد شده در کتابخانه‌ها و مراکز اطلاعاتی رایج نیست اما آنچه در حرکت به سمت وب معنایی و بازیابی اطلاعات تعاملی شاهد آن هستیم، لزوم بازنگری در طرح‌های رده بندی و نظام‌های سازماندهی به منابع را به ما یادآوری می‌کند.

یکی از مهمترین ابزارهای این بازنگری هستی‌شناسی‌ها هستند که به نظر می‌رسد بتوان پای آنها را از حوزه هوش مصنوعی و فلسفه به کتابخانه‌ها و پایگاههای اطلاعاتی باز کرد. نظام‌های طبقه‌بندی که از صورت به معنا در حرکتند و با شکستن قالب‌های خشک به کاربران امکان حرکت سریع در بین مقولات و موضوعات را داده و وی را از قیودی که در بازیابی اطلاعات سنتی وجود دارد تا حد زیادی رها می‌سازند.چیزی شبیه آنچه رانگاناتان در طرحش ارائه داد.

ادامه دارد...

بحث هستی‌شناسی‌ها مفصل و دارای ابعاد گوناگون است که تلاش می‌کنم در مطالب آتی بیشتر به آن بپردازم و البته نظرات شما در این زمینه بسیار یاری‌گر است.

  • هدی هماوندی

هوالحق

در مراسم اختتیامیه نمایشگاه مطبوعات و رسانه رئیس فرهنگستان و زبان ادب فارسی در مورد ضرورت پاسداشت زبان فارسی نکاتی را یادآور شدند که قابل تامل است. خصوصا اینکه زبان فارسی همواره پذیرای انواع واژگان از سایر زبان‌ها بویژه عربی و انگلیسی بوده و به نظر می‌رسد در صورت فقدان توجه لازم شاهد تغییرات نامطلوب زیادی در محاورات و متون گویشوران آتی این زبان باشیم. (نگاهی به نوع جملات و تکیه کلام‌های در نسل نوجوان و جوان بویژه در فضای مجازی و همچنین نحوه نگارش و انشای ایشان، در این رابطه هشدار دهنده است!) در محیط دانشگاهی هم، تلاش برای حفظ هویت زبان فارسی از سوی اساتید بزرگوار و هم از سوی دانشجویان امری ضروری به نظر می‌رسد.

"رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی گفت: پاسداری از زبان فارسی وظیفه فرد فرد ایرانیان، ملت و نظام بوده و یک امر حاکمیتی است.

غلامعلی حدادعادل مشاور عالی مقام معظم رهبری و رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در اختتامیه بیست و دومین نمایشگاه مطبوعات اظهار داشت: زبان فارسی ابزاری است که ارتباط ما را با زمان حاضر و کسانی که قرن‌ها با این زبان زندگی کرده‌اند، ممکن می‌کند.

وی تصریح کرد: زبان فارسی 1200 سال در ایران قدمت دارد و با شاهنامه فردوسی که بیش از هزار سال قبل سروده شده نشان از فرهنگ کهن ما و اصالت ملت ایران است.

رئیس فرهنگستان و زبان ادب فارسی با تأکید براینکه پاسداری از این زبان وظیفه فرد فرد ایرانیان است، یادآور شد: این امر وظیفه دولت و نظام هم هست و یک امر حاکمیتی است؛ بخشی از پاسداری از زبان فارسی برعهده فرهنگستان زبان و ادب فارسی است و آن بخش علمی این زبان است.

حدادعادل تأکید کرد: مسائل اجتماعی و رفتار رسانه‌ها از جمله اموری است که در سرنوشت زبان فارسی تأثیر دارد و اصحاب رسانه باید بیشترین حساسیت را در این راستا داشته باشند. چرا که اگر رسانه‌ها در پاسداری از زبان فارسی اهتمام نکنند از فرهنگستان کاری ساخته نیست. چون فرهنگستان قدرت اجرایی ندارد و یک سازوکار علمی است.

وی ادامه داد:‌ ما نمی‌توانیم در کار تمام کسانی که با رسانه سروکار دارند دخالت کنیم؛ استادان زبان فارسی انتظارشان از رسانه‌ها این است موضوع زبان فارسی را فراتر از اختلافات و جناح‌بندی‌های حزبی بدانند. 

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی یادآور شد: از جمله انتظارات ما این است که نویسندگان، اصحاب رسانه‌ و مطبوعات در استفاده از واژگان زبان فارسی دقت داشته باشند و این طور نباشد یک لغت خارجی که مطرح می‌شود را وارد زبان فارسی کنند. ما آمادگی داریم با کمک آنها برای لغات جدید خارجی لغت فارسی پیدا کنیم.

حدادعادل تصریح کرد: انتظار داریم رسانه‌ها از اقدامات فرهنگستان و اینکه طبق قانون اصرار دارد در فضای جامعه از زبان فارسی حمایت شود، پشتیبانی کنند." (منبع: خبرگزاری فارس)

با توجه بدانچه ذکر شد، بعضی پرسش‌ها در ذهن مطرح می‌شود: نقش دانشجویان و اندیشمندانِ علم اطلاعات و دانش‌شناسی بعنوان گروهی از اعضای جامعه علمی، در پاسداشت زبان فارسی چیست؟ تا چه اندازه رویکرد پژوهش‌ها و پایان‌نامه‌های رشته در این سمت و سو بوده؟ حراست از زبان فارسی چه رابطه‌ای با دسترسی گویشوران آن به منابع دانش دارد؟ در نگارش متون تا چه حد پای‌بند به واژگان و قواعد زبان فارسی هستیم؟ در محیط دانشگاه آیا تاکیدی بر پرورش قدرت نویسندگی دانشجویان و آموزش نگارش صحیح به آنها هست یا گرایش به انجام کارهای کلاسی مبتنی بر متون یافت شده در اینترنت و به قولی سر هم نمودن آنها و ارائه در قالب پاورپوینت در حال غلبه بر تلاش برای افزایش قدرت تجزیه و تحلیل و توانایی نگاشتن است؟ و...

  • هدی هماوندی


هوالحق

خیلی از ما با هر پیشه، تحصیلات و سنی بارها و بارها از ضرورت احراز توانایی در مواردی مانند کار با رایانه و محیط اینترنت شنیده‌ایم، که به نوعی از شاخصه‌های سواد در عصر حاضر به‌شمار می‌روند. اما نکته مهم دیگر تسلط به زبان غالب این ابزارهای جهان‌گستر است، چرا که فقدان مهارت زبانی یعنی ناکامی در برقراری ارتباط و فهم دقیق و کامل قابلیت‌ها و محتوای محیط مذکور. اما حساسیت این مسئله وقتی بیشتر می‌شود که فرد وظیفه مهم برقراری ارتباط میان منابع دانش و جویندگان آنرا داشته باشد. بنابراین تسلط داشتن به زبان این منابع جزء لاینفک و ضروری برای انجام رسالتِ کتابداران و داش‌شناسان بعنوان عهده‌داران این مسئولیت است.

با نگاهی منصفانه،  دانش زبانی ما (حتی در مورد زبان مادری خود) خصوصا نسل جدیدتر دانشجویان این رشته تا چه اندازه پاسخگوی نیازها و ملزومات حرفه‌ای ماست؟ آیا با ورود دانشجویان به رشته، گروه‌ها برنامه ویژه‌ای برای کمک به ارتقاء دانش زبانی دانشجویان، افزایش دایره واژگان آنها و آشنایی آنها با ظرائف زبانی و کاربرد ادبیات مختلف متناسب با بافت‌های گوناگون دارند؟

و در مرحله بعدی اگر بپذیریم که دانشجویان تسلط قابل قبولی بر ابعاد گوناگون زبان مادری خود دارند، هنگام فارغ التحصیلی به عنوان عضوی از جامعه دانش‌شناسان تا چه حد در مهارت‌های گوناگون زبان انگلیسی متبحرند؟ آیا حداقل از عهده مطالعه و درک مفهوم یک متن مرتبط با رشته خود برمی‌آیند؟ آیا توانایی نگارش رزومه خود را به زبان انگلیسی در صورت لزوم دارند؟ آیا قادرند با اعتماد به نفس کافی یک نامه چندسطری به زبان انگلیسی بنویسند؟ به‌عنوان متخصصین کاوش و بازیابی اطلاعات، تا چه حد قادر به جستجوی سوالات با کلیدواژه های مناسب انگلیسی  هستند؟ و...

اینها دغدغه‌هایی است که بسیاری دانشجویان در مقاطع کارشناسی و حتی کارشناسی ارشد به آن توجه کافی ندارند ولی محض ورود به محیط کاری و یا مواجه شدن با مواردی که به عنوان متخصص و حرفه‌مند علم اطلاعات و دانش‌شناسی نیاز به برقراری ارتباط با زبان علمی غالب دنیا را دارند (که البته کم‌شمار هم نیست) متوجه ضرورت آن شده و متاسفانه همین ضعف باعث مخدوش شدن وجهه رشته و عدم اعتماد به نفس کافی برای افراد می‌شود.

آن بخش از مشکل طرح شده که مربوط به تصمیمات مدیریتی و آموزشی است برعهده متولیان امر و بخش مهم‌ترِ آن در دست خودِ دانشجویان است. بعد از حدود 10 سال فعالیت و علم آموزی در رشته کتابداری، اغراق نیست اگر بگویم کسب مهارت در زبان انگلیسی به اندازه دروس تخصصی رشته برای دانشجویان حیاتی است چرا که در مقاطع بالاتر این فقدان، موجب محدودیت دانش آنها به متون منتشر شده به زبان فارسی شده و ایشان از آشنایی با مقالات و نظریات دانشمندان و اندیشمندان رشته در نقاط دیگر دنیا باز خواهد ماند و این مسئله، خود منجر به ضعف دانشجویان در آشنایی با مبانی نظری رشته خواهد شد. چه بسیار دانشجویانی که از یورلند و فلوریدی تنها نامی شنیده‌اند و دانش آنها به مقالات و کتب ترجمه شده محدود است.

حاصل کلام اینکه، اگرچه در متون علمی رسم بر رای صادر کردن نیست اما بنا به آنچه در سال‌های فعالیتم در این رشته دریافتم، مهارت کافی در زبان انگلیسی بسیار راه‌گشا و به قول بزرگواری، مانند کاتالیزور است که سِیر پیشرفت در پژوهش و دانش‌اندوزی در آنرا تسریع خواهد کرد.

 

  • هدی هماوندی