کارکردهای اجتماعی علم اطلاعات و کتابداری (آینده پیش‌رو)
با سلام و احترام خدمت همراهان گرامی،
با توجه به فضایی که توسعه ابزارهای هوش مصنوعی در بین اقشار مختلف جامعه به ویژه در مورد مشاغل ایجاد کرده است، بنده نیز بر خود لازم می‌دانم نکاتی چند را در این مورد ذکر کنم:
ابهامات و نگرانی‌هایی در مورد تاثیر فناوری‌ها بر آینده حرفه‌ها از جمله کتابداری وجود دارد.
متاسفانه این یکی از روال‌های مرسوم است که در چنین مواقعی مسائل را بسیار کلان و پیچیده کنیم و برای همیشه در جزیره‌ای دورافتاده از واقعیت اجتماع بمانیم. لازمه ادامه حیات پویای یک حرفه و رشته، کنشگری و پاسخگویی آن به نیازهای واقعی جامعه و همگامی با مردم به ویژه در بحران‌ها و موقعیت‌های خاص است. جایی که مردم به حامی و پناهگاه احتیاج دارند.
آنچه می‌تواند در آینده، کتاب، کتابداری و کتابخانه‌ها را زنده نگه دارد همان کارکردهای اصیل آن است. به عقیده من لازم نیست مسئله را پیچیده یا محدود به طبقات خاص کنیم. درک اینکه مردم از همه طبقات اجتماع اکنون با چه چالش‌ها و مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌کنند، و حرفه ما چگونه می‌تواند به حل بخشی از آن کمک کند؛ مسیر را روشن می‌کند.
اینکه افراد جامعه حس کنند به کمک حرفه ما آینده را پیش‌بینی و برای آن آماده می‌شوند و در نتیجه مشکلات کمتری گریبانگیر آنها می‌شود حس نیاز آنها را به ما و حرفه ما زنده نگه می‌دارد. در ادامه به مواردی اشاره می‌کنم:
- بازنگری و توسعه زیست‌بوم حرفه مطابق با نیازهای روز اجتماع.
- پرداختن به مسائلی از قبیل بحران انرژی که نام ناترازی بر آن نهاده شده اخیرا از مشکلات روزمره افراد جامعه است. کتابخانه‌هایی که خود را برای این بحران‌ها آماده می‌کنند (با استفاده از راهکارهای متفاوت مثل استفاده از انرژی‌های تجدید پذیر، نور طبیعی در محیط کتابخانه یا حتی تغییر الگوی فضای سبز کتابخانه مطابق اقلیم هر شهر و...) و حرفه‌مندانی که به مردم برای پیشگیری و مواجهه با چنین شرایطی آموزش می‌دهند مطمئنا هم از سوی جامعه و هم حاکمیت ارزش ذاتی خود را باز می‌یابند.
- توسعه خدمات کودک و نوجوان از جمله مهارت‌آموزی از دیگر بسترهایی است که حرفه می‌تواند از طریق آن اصطلاحا جای خود را بیشتر در دل افراد جامعه باز کند.
- برگزاری دوره‌هایی با کمک نیروهای داوطلب ( بازنشستگان عزیز و دیگر گروه‌های مستعد) برای آموزش مهارت‌هایی که ارائه آنها در آموزشگاه‌ها مستلزم هزینه فراوان است.
- چالش‌هایی که در رابطه با تغییرات الگوهای یادگیری و مطالعه دانش‌آموزان، بی انگیزگی آنان و میانگین نمرات پایین آنها حکایت از آن دارد. بخشی از این بحران با آموزش روش‌های بهینه مطالعه و مرور و مشاوره در جهت استعدادیابی درکتابخانه‌ها قابل بهبود است.
- ارائه خدمات به گروه‌های آسیب پذیر اجتماع از جمله سالمندان (ارائه راهنمایی، آموزش و کمک در جهت انجام برخی از روندهای ادارای برخط/ آنلاین که بسیاری از آنها را سردرگم و راهی کافی نت‌ها کرده و بعضا زمینه سوء استفاده از اطلاعات آنها را فراهم می‌کند)
- مسئله مهاجران پرشمار نیز از مواردی است که زوایایی از آن می‌تواند توسط حرفه‌مندان ما در کتابخانه‌ها پوشش داده شود، آموزش قوانین، حقوق و تکالیف شهروندی حداقل به بخشی از این افراد به بهبود شرایط آشفته این گروه به ویژه در برخی شهرهای شرق و جنوب شرق ایران کمک می‌کند (این مهم در شرایطی که فرزندان مهاجران در مدارس سطح شهر در حال آموزش هستند خیلی دور از ذهن نیست).
در نظر گرفتن این موارد (که ممکن است بخشی از آنها نیز اجرا شده باشد)، به‌صورت منسجم و برنامه‌ریزی شده و در چارچوب آماده‌سازی دانشجویان و حرفه‌مندان برای ارائه خدمت در چنین شرایطی، باعث رفع نیازهای مهمی از جامعه شده و حتی توجه حاکمیت را به نقش آفرینی حرفه در بستر اجتماع جلب می‌کند.
به امید اینکه با تلاش و همفکری شاهد رقم خوردن اتفاقات خوشایند برای رشته و حرفه باشیم.
