کتابدارانه

مروری بر آموزه ها، ناشناخته ها، پدیده ها و شخصیت شناسی چهره های برجسته علم اطلاعات و دانش شناسی

کتابدارانه

مروری بر آموزه ها، ناشناخته ها، پدیده ها و شخصیت شناسی چهره های برجسته علم اطلاعات و دانش شناسی

سلام بر شما که هنوز با بوی خوش کاغذ زندگی میکنید ...
سلام بر شما که هنوز برای ادامه خوندن، تای بالایی کاغذ کتاب رو باز می کنید ...
سلام بر شما که کتاب براتون هنوز همون یار دبستانیه...
... و سلام بر کسی که گفت: " کتابداری اقیانوسی است، به عمق یک وجب " و خیلی ها در این یک وجب غرق و خیلی ها به سلامت به ساحل دانایی و توانایی رسیدن ...

این وبلاگ مجالی است تا چند خطی میهمان نگاهتان باشم و مطالب کتابدارانه را با شما اهل کتاب، پیشکسوتان، اساتید و دانشجویان دانش شناسی به اشتراک بگذارم و از تجربیات و نظرات شما بهرمند گردم.

این کتاب در سال 1931 توسط ناتانیل وست، نویسنده امریکایی به رشته تحریر درآمد و در سال 1933 برای نخستین بار منتشر شد. این اثر دومین رمان وی به حساب می‌آید.

«خانم سنگ صبور» شامل شرح وقایعی برای یک روزنامه‌نگار اهل نیویورک است که ترجیح داده به‌جای گردآوری میدانی اخبار، مدیریت یک ستون روزنامه را برای درد و دل مخاطبان و توصیه و مشاوره به آنها بر عهده بگیرد. نامه‌های ارسالی مخاطبان و فضای کلی حاکم بر داستان نمایانگر یک مقطع زمانی خاص از تاریخ امریکا است که در آن در اثر فشارهای اقتصادی جامعه دچار نوعی افسردگی شده است که این حالت به خوبی در بافت‌های مختلف آن نشان داده می‌شود. سر و کار داشتن هر روزه‌ی روزنامه‌نگار با رنج‌ها و مرارت‌های مردم در طول زمان باعث بروز ناراحتی‌های روحی در او می‌شود و او بسیاری راه‌ها از جمله مذهب، خوشگذرانی و...را برای تسکین روح خسته‌اش می آزماید...

در نهایت نویسنده با یک پایان غیرمنتظره تمام تلاش خود را در انتقال روح آنچه در طی داستان سعی در بیان آن دارد؛ بکار می‌گیرد. گفتنی است که این اثر دستمایه تولید فیلم نیز بوده است.

مطالعه این کتاب نسبتا کوتاه، شاید تداعی کننده برخی احوالات امروز جامعه خودمان نیز باشد...

  • هدی هماوندی

این رمان را بسیاری از صاحب‌نظران بهترین اثر خانم دوموریه نویسنده انگلیسی می‌دانند.

در این رمان خواننده از انتهای داستان و به گونه‌ای ناگهانی وارد فضای آن می‌شود و نویسنده با مهارت هرچه تمام‌تر طوری کلمات و جملات را می‌نگارد، که تشخیص این موضوع جز برای خوانندگان خیلی دقیق، آسان نیست. از دیگر ویژگی‌های «ربه‌کا» این است که در طول داستان علاوه بر لایه‌ها و طبقات مختلف اجتماع، می‌توانیم شاهد درونکاوی شخصیت‌های مختلف داستان و نمایش زوایای وجودی، فضایل، رذایل و حتی گره‌های روحی آنها نیز باشیم.
توصیف صحنه‌ها، اشخاص و جزئیات در طول داستان بسیار با مهارت صورت گرفته، با این وجود، تکرار برخی گفتگوهای درونی شخصیت اول داستان و زخم‌زدن‌های پر شمار و مکرر او به شخصیت خود، حداقل برای من به عنوان خواننده ملال آور بود، تا جایی که یکی دو مرتبه تصمیم گرفتم ادامه مطالعه آنرا به زمان دیگری موکول کنماما در ادامه کششی که در عمق داستان وجود داشت و زیبایی اسرار آمیز ماندرلی با توصیفات فوق العاده، خود را بزودی نمایان ساخت و اشتیاق را برای مطالعه ادامه آن افزون کرد. در نهایت پس از فراز و فرودهای بسیار نویسنده با چند غافلگیری هنرمندانه مخاطب را بهت زده می‌کند و به تحسین وا می‌دارد.
توصیف جزئیات بنای ماندرلی و طبیعت اطراف آن به حدی هنرمندانه انجام شد، که اغراق نیست اعتراف کنم، برای درک عمیق و تجربه حس لطافت و فضایی که نویسنده از آن یاد کرده بود گاهی یک پاراگراف را چندین مرتبه می خواندم...
به نظر می رسد «ربه کا» برای روزهای بهاری گزینه مناسبی باشد.

  • هدی هماوندی

مقاله ای در باب چالش‌های بازیابی اطلاعات و چگونگی حل آن

How can a search for the comic book hero Batman also yield articles about the coding language Python?

We increasingly rely on online search systems to filter out the growing amount of information we are really interested in, but these systems can make mistakes, be biased and be unclear. Why does that happen and what can we do about it?....
  • هدی هماوندی

سلام به دوستان و همراهان کتابدارانه

یکی از مهمترین راه‌های بهبود و توسعه خدمات در هر سازمان، شرکت و...ارزیابی و سنجش خدمات ارائه شده مبتنی بر استانداردها، اهداف و معیارهای مرتبط به ماهیت آن سازمان است. این امر نه تنها در مورد کتابخانه‌ها نیز صدق می کند بلکه بدلیل تعامل آنها با اقشار مختلف جامعه بسیار دارای اهمیت است. در ادامه به برخی از معیارهای سنجش موفقیت و تاثیرگذاری خدمات کتابخانه‌های عمومی در نوشتاری تحت عنوان "کیفیت کتابخانه= کیفیت زندگی!" به نقل از (Maureen DeLong) اشاره می کنیم:

1- مشارکت در برنامه‌های سواد آموزی

2- افزایش دسترس‌پذیری منابع

3- برنامه‌های آموزشی مربوط به فناوری و سواد دیجیتال

4- ارائه خدمات و ارتباط با بخش‌های کمتر برخوردار جامعه

5- ارائه برنامه‌ها به منظور مشارکت خانواده‌ها و والدین

6- خدمات چندفرهنگه و چندزبانه

7- همکاری با نهادهای آموزشی، مدارس و مدرسان

متن کامل در لینک زیر در دسترس است:

https://communityplaymaker.com/listicle/quality-of-library-quality-of-life/

به نظر می‌رسد اگر حتی چند مورد از موارد بالا با توجه به بضاعت و امکانات هر کتابخانه مورد توجه قرار گرفته و به انجام برسد، تاثیر قابل توجهی نه تنها در بهبود خدمات کتابخانه بلکه در توسعه روابط اقشار مختلف مردم با کتابخانه های عمومی (من اسم آنرا می گذارم آشتی!) خواهد داشت.

 

  • هدی هماوندی

با سلام و احترام 

یکی از دغدغه‌ها و چالش‌های همیشگی حرفه‌مندان و متخصصان کتابداری برقراری تعامل مناسب بین جامعه و کتابخانه‌ها است. به نظر می‌رسد برای پرداختن به این مبحث یکی از مهمترین مقدمات، تأمل و درنگ در نقش و کارکردهای اجتماعی کتابخانه‌ها و خصوصا کتابخانه‌های عمومی است. چرا که در بسیاری از کشورهای توسعه یافته کتابخانه‌های عمومی از طرف جامعه بعنوان مکان‌هایی نه فقط جهت مطالعه بلکه برای حل چالش‌ها و پاسخگویی به پرسش‌ها پذیرفته شده‌اند. افراد از گروه‌های مختلف اجتماعی و همچنین سطح تحصیلات و سنین متفاوت با اشتیاق برای تامین نیازهای گوناگون از ساده‌ترین و ابتدایی ترین نوع مانند تهیه پرینت، دسترسی به اینترنت رایگان گرفته تا نیازهایی مانند دسترسی و ثبت نام در وبسایت‌های دولتی و انجام امور اداری بصورت آنلاین (خصوصا برای افراد سالمند و کسانی که به هر دلیلی به رایانه دسترسی ندارند)، جستجوی منابع در ارتباط با یک پرسش خاص، ارائه و به اشتراک گذاری  یک مهارت هنری و یا یک تخصص بصورت داوطلبانه و... به کتابخانه مراجعه می‌کنند. این مراجعات معمولا بصورت یک برنامه روتین  (مثل رفتن به خرید) در زندگی روزانه بسیاری از خانواده‌ها و افراد جای خود را بخوبی باز کرده است. مورد اخیر هم به دلیل ایجاد احساس نیاز به کتابخانه از سنین پایین، بصورت کاملا برنامه‌ریزی شده و هدفمند و اغلب در سیستم آموزشی است. بنابراین نمی‌توان بدون برخی پیش‌نیازها توقع پویایی ایده‌آل، بهره‌مندی از ظرفیت‌های پرشمار و مقبولیت کتابخانه‌ها را در جامعه داشت. بسیاری افراد از سنین کودکی برای تامین نیازهای مختلف و به بهانه‌های گوناگون به کتابخانه رفت و آمد دارند و علاوه براین شاهد هستند که اعضای مختلف خانواده از جمله والدین، خواهر و برادر و حتی پدر بزرگ و مادر بزرگ‌ از امکانات مختلف کتابخانه استفاده می‌کنند. البته عناصر متعدد دیگر از جمله مبلمان و طراحی فضای کتابخانه نیز در این مورد بسیار کمک کننده است. در یک تجریه عینی شاهد بودم که چطور حتی مهاجران برای بحث فراگیری زبان و تعامل با یکدیگر  به کتابخانه مراجعه می‌کنند و در امتداد این زنجیره تعامل اجتماع و کتابخانه، خدمات گیرندگان گذشته بصورت داوطلبانه و اغلب رایگان به کمک کارکنان کتابخانه در بحث آموزش زبان و....آمده و باعث رونق گرفتن بیشتر این فضا می‌شوند. نتیجه این خدمات متقابل، پویایی کتابخانه در اجتماع در عین دور نشدن از اهداف اصیل خود (و یا به آب و آتش زدن برای جذب مخاطب) است.

  • هدی هماوندی

با سلام و احترام خدمت همراهان کتابدارانه،

توسعه و پیشرفت فناوری های مبتنی بر رایانه و شبکه جهانی وب با سرعت خیره کننده محیط زندگی، کار و اجتماع و حتی مناسبات شخصی ما را متاثر می‌کند. هر یک از ما حتی اگر پا به میانسالی هم نگذاشته باشیم می‌توانیم از فناوری هایی یاد کنیم که در زمانی نه چندان دور رایج بوده و اینک منسوخ شده اند. شاید استفاده از فلاپیها و سی دی‌ها و در مقابل بهره‌گیری از محیط های رایانش ابری مانندگوگل درایو  نمونه های ملموسی باشند. در این میان کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی هم از این سیر تغییر و تحول در فناوری به منظور ارائه خدمات و جلب رضایت کاربران بهره مند شده اند. هرچند که این موضوع چالش هایی را خصوصا در بحث زیرساخت‌ها، تجهیزات،  قوانین، نیروی انسانی و...به همراه داشته است.

یکی از فناوری هایی که در سال های اخیر بسیاری مشاغل را دستخوش تغییرات و چالش‌های زیادی کرده، هوش مصنوعی است. به تازگی فناوری مبتنی بر هوش مصنوعی با عنوان ChatGPT با هدف درک بهتر زبان طبیعی انسان و به منظور ارائه پاسخ های دقیق‌تر به کاربران در حال گسترش است. هرچند اینگونه فناوری ها مراحل آغازین خود را سپری می‌کنند اما تجربه (خصوصا در کشورهای توسعه یافته) نشان داده شناخت، مطالعه و حتی ایجاد آمادگی برای کاربرد،  پذیرش و توسعه این ابزارها از اساسی ترین ملزومات حرفه ها و محیط های کاری مختلف به ویژه کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی است. 

 در شرایطی که ما هنوز در بحث موتورهای کاوش معنایی و پوشش کامل زبان فارسی توسط جستجوگرها و سامانه‌های بازیابی اطلاعات چالش های متعدد داریم، لازم است در بخش آموزش (برنامه‌های درسی، منابع و کتب) و پژوهش (پایان‌نامه‌ها و تحقیقات) کتابداری بیشتر، عمیق تر و عمل گرایانه تر به این فناوری ها پرداخته شود. علاوه بر این، تاثیرات این فناوری ها بر آینده حرفه از جمله حذف شدن احتمالی برخی مشاغل تعریف شده سنتی نیز در خور توجه است.

در ادامه عنوان و پیوند مربوط به مقاله ای در مورد تاثیرات فناوری ChatGPT جهت مطالعه بیشتر آمده است:

Chatting about ChatGPT: How may AI and GPT impact academia and libraries?

 

  • هدی هماوندی

" روح شوخ و با نمک آغ بابا هر شب سراغ ننه بابا می‌آید. می‌نشیند لب باغچه گل‌های لاله عباسی، گردن کج می‌کند و چیزی می‌خواهد، انگور ریش بابا، کماج، روغن جوشی، آبگوشت با برگه به، چنگمال و....(سطرهایی از فصل 30 کتاب شما که غریبه نیستید)

شما که غریبه نیستید عنوان کتابی (خودسرگذشت نامه) به قلم نویسنده محبوب کودک و نوجوان و چهره ماندگار این حوزه، هوشنگ مرادی کرمانی است. مطالعه این اثر فوق العاده که در آن نویسنده با نهایت صداقت، صمیمیت و ظرافت به بیان سرگذشت خود از کودکی تا جوانی پرداخته را اگر تا الان انجام نداده‌اید، پیشنهاد می‌کنم.

مرادی کرمانی در این کتاب با زیرکی ضمن بازگو نمودن خاطرات و سرگذشتش مخاطب را با فرهنگ، آداب و رسوم و حتی لهجه محل تولد و پرورش خود یعنی روستای سیرچ و شهر کرمان بخوبی آشنا می‌کند. هرچند در خیلی از سطرهای کتاب فقر، تنهایی، خرافات و سایر واقعیت‌های آن روزهای زندگی "هوشو" (نویسنده)....خواننده را تحت تاثیر قرار می‌دهد اما طنازی و قلم روان و لحن صمیمی نویسنده اجازه نمی‌دهد غبار غم ماندگار شود و حال و هوای مخاطب را عوض می‌کند. به نظر می‌رسد در این اثر سعی شده تا در لایه‌های متعدد و عمیق به بیان حقایق تلخ و شیرین زندگی نه تنها نویسنده که یک قشر از اجتماع پرداخته شود که هنوز هم با گذشت سالهای زیاد نه تنها در جامعه ما که در بسیاری جوامع قابل لمس است. نکته اخیر باعث جذابیت دوچندان "شما که غریبه نیستید" شده. بعد از مطالعه این اثر شما ظاهر، لحن گفتار و بسیاری از ویژگی‌های نویسنده را از زاویه دیگری خواهید دید...زوایه‌ای که خود مرادی کرمانی در این اثر از آن پرده برداشته و پیش روی شما قرار داده. علاوه براین، جای تعجب نیست اگر در طول مطالعه این اثر بارها با خواندن خیال‌پردازی‌های بی‌انتهای "هوشو" به یاد "مجیدِ" سریال قصه‌های مجید بیفتید!

ذکر این نکته خالی از لطف نیست که این اثر به زبان‌های مختلف ترجمه و تاکنون بارها تجدید چاپ شده و جوایز و افتخارات متعددی از جمله عنوان کتاب برگزیده از سوی کتابخانه بین المللی مونیخ آلمان (IYL) را از آن خود کرده است.

  • هدی هماوندی

کتاب متون تخصصی انگلیسی 2 برای دانشجویان علم اطلاعات و دانش‌شناسی به قلم خانم دکتر مژده سلاجقه مدیرگروه علم اطلاعات دانشگاه شهید باهنر کرمان و آقای دکتر محمد عباس نژاد توسط انتشارات این دانشگاه منتشر شد.

این اثر شامل 13 درس است که در تالیف آن سعی شده تا از منابع معتبر، روزآمد و تخصصی مرتبط با رشته علم اطلاعات استفاده شود و متون گردآوری شده با سرفصل‌های مصوب وزارت علوم برای دانشجویان این رشته تطابق داشته باشد تا علاوه بر دانش زبانی اطلاعات تخصصی دانشجویان ارتقاء یابد. بر همین اساس، در فصلهای سیزده گانه کتاب به عناوین و موضوعات زیر پرداخته شده است:

- فناوری اطلاعات و ارتباطات

- کتابخانه های دیجیتال

- سیستم های اطلاعاتی و آرشیوی

- سیستم های ذخیره و بازیابی اطلاعات

- پایگاه های داده

- خدمات اجتماعی کتابخانه ها

- چرخه و جریان اطلاعات

- بازاریابی اطلاعات

- رفتارهای اطلاع یابی (اطلاع جویی)

- سرعنوان موضوعی پزشکی (مش)

- نقش کتابداران حوزه پزشکی و سلامت 

و....

هر درس از کتاب مذکور شامل یک متن و نکات گرامری، واژگان جدید، درک مطلب و تمرین مربوط به آن است و سعی شده تقویت مهارت‌های چندگانه زبان انگلیسی و آشنایی با واژگان تخصصی رشته جهت توانمندسازی دانشجویان در جستجو و استفاده از منابع و انجام پژوهش در تنظیم ساختار درس‌ها مدنظر باشد. 

برای تهیه کتاب و اطلاعات بیشتر به لینک زیر مراجعه کنید:

https://www.mybooket.com/fa/preview/58f612c544dc5f7d

  • هدی هماوندی

کتاب متون تخصصی انگلیسی برای دانشجویان علم اطلاعات و دانش‌شناسی به قلم خانم دکتر مژده سلاجقه مدیرگروه علم اطلاعات دانشگاه شهید باهنر کرمان توسط انتشارات این دانشگاه منتشر شد.

این اثر مشتمل بر 14 درس است که در تالیف آن سعی شده تا از منابع معتبر، روزآمد و تخصصی مرتبط با رشته علم اطلاعات استفاده شود و متون گردآوری شده با سرفصل‌های مصوب وزارت علوم برای دانشجویان این رشته تطابق داشته باشد تا علاوه بر دانش زبانی اطلاعات تخصصی دانشجویان ارتقاء یابد. بر همین اساس، مولف در مقدمه کتاب به انتخاب متون هر بخش براساس محتوای تخصصی رشته از جمله  دروس زیر اشاره  می‌کند:

"- مقدمه‌ای بر آرشیو

- مدیریت مجموعه‌سازی

- سازماندهی اطلاعات

- خدمات مرجع

- علم اطلاعات و رسانه‌ها

- خدمات کتابخانه‌های عمومی- مدارس و دانشگاهی و...."

هر درس از کتاب مذکور شامل یک متن و نکات گرامری، واژگان جدید، درک مطلب و تمرین مربوط به آن است و سعی شده تقویت مهارت‌های چندگانه زبان انگلیسی و آشنایی با واژگان تخصصی رشته جهت توانمندسازی دانشجویان در جستجو و استفاده از منابع و انجام پژوهش در تنظیم ساختار درس‌ها مدنظر باشد.

  • هدی هماوندی

سلام به همراهان وبلاگ کتابدارانه،

در این مطلب به معرفی اثری نظری در مورد مبانی علمی و حرفه ای رشته کتابداری می پردازم که امیدوارم برای دانشجویان و علاقمندان این حوزه مفید باشه.

کتاب "مطالعه تحلیلی- تاریخی رویکردهای علمی و حرفه ای کتابداری" به قلم خانم دکتر فاطمه معتمدی از اساتید گروه کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی کرمان در سال 1399 توسط چاپ و نشر ایران درچهار فصل منتشر شده که با رویکردی شناختی به تشریح و تبیین ابعاد وجودی رشته کتابداری در بستر تاریخ نظریات می پردازد. در ادامه بخشی از مقدمه این اثر را می‌خوانیم:

"یکی از مهم‌ترین موضوعات در ایجاد ساختار نظری کتابداری و اطلاع رسانی، تعیین تعلق این رشته به حوزه علوم و دانش‌های بشری یا حوزه حرفه‌ها و فنون و یا تبیین ساختی ترکیبی مرکب از حرفه و علم برای آن است... برای این منظور ساختار کتاب به شکلی است که نویسنده برای ورود به بحث، بعد از پرداختن به بررسی های تاریخی موضوع در سه مقطع زمانی پیش از دهه 70 میلادی، از دهه 70 تا 90 میلادی و پس از دهه 90، مبتنی بر دو رویکرد علمی و نظری، دیدگاه خود را در خصوص حرفه و علم و نسبت این مفاهیم با کتابداری با استفاده از تعاریف متعارف بیان کرده تا خواننده متکی بر پایه‌های استدلال مشخص به تحلیل خود از ساختار نظری کتاب برسد"

عناوین فصل‌های این کتاب به این شرح است:

- بررسی رویکردهای نظری و علمی کتابداری در فرآیند تحول علمی و حرفه‌ای

- زمینه‌ها و ابعاد علمی کتابداری و اطلاع رسانی در طول تاریخ این رشته

- زمینه‌ها و ابعاد حرفه‌ای کتابداری و اطلاع رسانی در طول تاریخ این رشته

- مناسبات کتابداری با علم و حرفه

برای تهیه کتاب بصورت آنلاین می توانید از لینک زیر استفاده کنید:

https://chaponashr.ir/book_detail.php?book_ID=1275&type=1

  • هدی هماوندی